Performed by Khánh Ly, Composed by Trịnh Công Sơn.

Trình bày: Khánh Ly, Sáng tác: Trịnh Công Sơn.

I catch the faint sound of Mưa Hồng by Trịnh Công Sơn floating somewhere in the background. Romantic, sure. But it also pulls me gently into that slow, lingering sadness that sits with the heart of a young man but old in spirit. Day after day. Like silent background noise in your soul.

Tôi thoáng nghe văng vẳng đâu đây giai điệu Mưa Hồng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Lãng mạn, đúng vậy. Nhưng cũng chính nó lại nhẹ nhàng kéo tôi vào một nỗi buồn chậm rãi, dai dẳng, của một gã trai trẻ mang tâm hồn già cỗi. Cứ thế, ngày qua ngày. Tựa như một thứ tạp âm câm lặng thường trực trong tâm hồn.

I once heard someone say, “Live today like it’s your last.” Sweet line. Lost youth love it. But let’s face it. You don’t live that way. I don’t either. Because deep down, all of us buy into the same fantasy. That time’s endless. That tomorrow will just show up like clockwork. That chances are patient and will wait for us forever.

Tôi từng nghe ai đó nói, “Hãy sống như thể hôm nay là ngày cuối cùng.” Nghe thì ngọt ngào. Tuổi trẻ lạc lối rất thích câu này. Nhưng thật ra, chúng ta không sống như vậy. Bởi vì sâu thẳm bên trong, tất cả chúng ta đều đang tin vào cùng một ảo mộng. Rằng thời gian là vô tận. Rằng ngày mai rồi sẽ đến như một lẽ hiển nhiên. Rằng những cơ hội sẽ kiên nhẫn đợi ta mãi mãi.

Then there’s that trendy slogan people like to throw around, “You only live once, but if you do it right, once is enough.”

Rồi lại có một câu khẩu hiệu hợp thời mà người ta hay nhắc đến, “Bạn chỉ sống có một lần, nhưng nếu sống cho đúng, một lần là đủ.”

Right.

Phải rồi.

But what the hell does doing it right mean?

Nhưng “sống cho đúng” là cái quái gì cơ chứ?

Who gets to define that? Society? God? Idol of the youth or the elderly? Your parents? Who knows, also likely.

Ai mới là người quyết định điều đó? Xã hội? Chúa? Thần tượng của giới trẻ hay của người lớn tuổi? Cha mẹ bạn? Ai mà biết được, cũng có thể lắm.

Can you define it for yourself?

Bạn có thể tự mình định nghĩa nó không?

And who can ever say what enough really is, enough love, enough success, enough of anything? You don’t know. I don’t know. Because you, me, all of us, we’re wired for hunger, sleepiness, the desire to make love, the pursuit of happiness. Bottomless. Insatiable. Just a bunch of pretty little creatures chasing a bright future and calling it purpose.

Và ai có thể nói thế nào mới là đủ, đủ yêu thương, đủ thành công, đủ bất cứ thứ gì? Bạn không biết. Tôi cũng chẳng hay. Bởi vì bạn, tôi, tất cả chúng ta, sinh ra đã được lập trình sẵn cho những cơn đói, cảm giác buồn ngủ, cho khao khát yêu đương và mưu cầu hạnh phúc. Không đáy. Không thể thỏa mãn. Chỉ là những sinh vật nhỏ bé, xinh đẹp, đuổi theo một tương lai tươi sáng rồi tự gọi đó là mục đích sống.

I only sound bold, that’s all. The truth is, after writing all this with that couldn’t-care-less tone, I still have to keep living. It’s just survival, really. Something inside keeps pushing me to keep trying, little by little, so that each time becomes worth something in its own personal way.

Nghe thì có vẻ mạnh miệng vậy thôi. Chứ sự thật là, sau khi viết ra tất cả những dòng này với cái giọng bất cần đời đó, tôi vẫn phải tiếp tục sống. Rốt cuộc, cũng chỉ là để sinh tồn. Có một điều gì đó bên trong cứ thôi thúc tôi phải cố gắng, từng chút, từng chút một, để mỗi phút giây trôi qua đều trở nên đáng giá theo cách rất riêng của nó.

Life long or short?

Cuộc đời này dài hay ngắn?

This question, perhaps, is one of the dumbest things to ask when you’re knee-deep in the mud of life.

Câu hỏi này, có lẽ, là một trong những thứ ngớ ngẩn nhất để đem ra hỏi khi bạn đang vật lộn giữa đống bùn lầy cuộc đời.

Marcus Aurelius, the stoic emperor of the Roman Empire, once wrote in Meditations:

Marcus Aurelius, vị hoàng đế khắc kỷ của Đế Chế La Mã, đã từng viết trong cuốn Suy Tưởng của ông:

It doesn’t matter how long a man lives, but how he lives through those years.

Điều quan trọng không phải là một người sống bao lâu, mà là họ đã sống thế nào trong quãng thời gian đó.

So counting life by years is painfully shallow. Some burn bright at twenty and leave behind a flame. Others drag themselves through an entire lifetime without ever being themselves.

Vậy nên đong đếm cuộc đời bằng số năm sống là một cách nghĩ nông cạn. Có người bừng sáng ở tuổi hai mươi và để lại một ngọn lửa. Có người lê bước suốt cả đời mà chưa từng sống là chính mình.

Life is long…

Cuộc đời dài…

Life stretches when it’s filled with boredom, repetition, the dull ache of days that blur into each other. Everything is a copy of a copy of a copy. We count time in hours clocked at work, in salaries that look good on paper but taste like cardboard. We eat three meals, smile politely, get a solid eight hours of sleep, and somehow still feel like we’ve never actually lived. Because life, real life, doesn’t move by the clock. It stretches in the scenes that break the pattern. A sudden desire. A trip we didn’t plan. A truth we dared to speak. And in those flashes, life expands. It breathes. It becomes real.

Cuộc đời kéo dài ra khi nó đầy ắp sự nhàm chán, lặp lại, và cảm giác mỏi mệt của những ngày trôi vào nhau. Mọi thứ chỉ là bản sao của bản sao của bản sao. Chúng ta đếm thời gian bằng số giờ làm việc, bằng những khoản lương trông đẹp trên giấy tờ nhưng nếm vào thì nhạt như bìa các-tông. Chúng ta ăn đủ ba bữa, mỉm cười xã giao, ngủ đủ tám tiếng, và rồi vẫn thấy mình chưa từng thật sự sống. Bởi cuộc sống, cuộc sống đúng nghĩa, không vận hành theo kim đồng hồ. Nó giãn nở ra trong những khung cảnh phá vỡ khuôn mẫu. Một ham muốn thoáng qua. Một chuyến đi không hề chuẩn bị trước. Một sự thật dám nói ra. Và với những vệt sáng bất ngờ ấy, cuộc đời mở rộng ra. Nó sống động. Nó trở nên thực tế.

Ah, I almost forgot. Life isn’t just about wild impulses. If it were, it’d be far too easy. Sometimes, it leans on discipline too.

À, suýt thì quên. Cuộc đời đâu chỉ có những cơn bốc đồng hoang dại. Nếu chỉ có vậy, thì đã quá dễ dàng rồi. Đôi khi, nó còn cần cả sự kỷ luật nữa.

As with some people, I often romanticize spontaneity. But I’ve gradually learned that plans and habits, when held with deep awareness and care, can be just as meaningful. A plan isn’t empty if it’s shaped by love. When we give our full presence to the things we choose to repeat, whether it’s a morning ritual, a weekly walk, or simply showing up, they begin to transcend their form. They become more than routine. They become affirmations of who we are and what we care about. Not just moments that pass but moments that stay because we asked them to. I call these intentional moments that linger, stretched across time not by chance but by will.

Tôi, cũng như nhiều người, thường thi vị hóa sự ngẫu hứng. Nhưng rồi tôi dần học được rằng kế hoạch và thói quen, khi được thực hiện với sự nhận thức và trân trọng sâu sắc, cũng có thể mang ý nghĩa tương tự. Một kế hoạch sẽ không hề trống rỗng nếu nó được định hình từ tình yêu thương. Khi ta dành hoàn toàn sự hiện diện của mình cho những việc mà ta chọn lặp lại, dù đó là một nghi thức buổi sáng, một cuộc dạo bộ hàng tuần, hay chỉ đơn giản là sự có mặt, chúng bắt đầu vượt lên trên hình thức của chính mình. Chúng không còn là thông lệ. Chúng trở thành những lời khẳng định về con người ta và những điều ta quan tâm. Không chỉ là những giây phút trôi qua, mà là những giá trị ở lại vì chính ta đã mời gọi chúng. Tôi gọi đó là những dấu mốc chủ ý còn vương lại, được kéo dài qua thời gian không phải bởi tình cờ, mà bởi ý chí.

So, stop counting time by seconds.

Vậy nên, đừng đếm thời gian bằng từng giây đồng hồ nữa.

Start counting by breaths.

Hãy bắt đầu đếm theo nhịp thở.

One breath. Then another.

Một hơi thở. Rồi thêm một hơi thở nữa.

Because if you do, you’ll realize life is longer than you thought. It’s not just a chain of dates. It’s a million inhales, unnoticed exhales, glimpses that passed without announcement but held something real. The silence before a word. The pause between two people. The weight in your chest when no one’s watching. Try it. And think about this with every breath. Time doesn’t only stretch when we’re waiting or bored. It stretches when we’re present. When we actually feel the weight of being alive. The air feels thicker. The minutes hold more. And suddenly, even the smallest pause leaves a mark.

Bởi nếu làm vậy, bạn sẽ nhận ra cuộc đời này dài hơn bạn nghĩ. Nó không chỉ là một chuỗi ngày tháng. Nó là hàng triệu lần hít vào, những lần thở ra chẳng ai để ý, là những thoáng chốc trôi qua không báo trước nhưng chứa đựng điều gì đó rất thật. Là khoảng lặng trước một lời nói. Là sự ngắt quãng giữa hai con người. Là sức nặng trong lồng ngực khi không ai nhìn thấy. Hãy thử đi. Và hãy nghĩ về điều này trong từng hơi thở. Thời gian không chỉ kéo dài ra khi ta đợi chờ hay buồn chán. Nó giãn nở khi ta tồn tại. Khi ta thực sự cảm nhận được sức nặng của sự sống. Bầu không khí dường như đặc quánh hơn. Mỗi phút giây chứa đựng được nhiều hơn. Và rồi đột nhiên, ngay cả khoảng dừng nhỏ nhất cũng để lại một dấu ấn.

Life becomes meaningful to those who are there for it, for the joys, anger, love and hate.

Cuộc sống chỉ trở nên ý nghĩa với những ai thực sự sống vì nó, cho niềm vui, cơn giận, tình yêu và cả hận thù.

One deep breath can hold a whole universe if you’re paying attention.

Một hơi thở sâu cũng có thể chứa cả vũ trụ trong đó nếu bạn thực sự chú tâm.

Happiness or sorrow, we go through them and they leave a taste behind. Everyone has their ups and downs. Do what you want. Do what you like. And do what you do. Live each instant and actually enjoy it. A long life isn’t just about going through birth, aging, sickness, and death. It’s when, looking back, you know there were days you lived fully and truly.

Ta trải qua hạnh phúc hay khổ đau thì cuộc sống cũng đều để lại dư vị. Ai cũng có lúc thăng lúc trầm. Hãy làm điều bạn muốn. Hãy làm điều bạn thích. Và hãy làm điều bạn vẫn làm. Hãy sống trọn từng khoảnh khắc và thực sự tận hưởng nó. Một cuộc đời dài đâu chỉ là đi qua sinh, lão, bệnh, tử. Đó là khi nhìn lại, bạn biết rằng đã có những ngày mình đã sống thật trọn vẹn, thật chân thành.

But also short…

Nhưng cũng ngắn ngủi…

But life’s short too. Not just in years or numbers but in the way it slips past when we’re not looking. One moment we’re reaching for something, the next it’s already behind us. We lose hours to distractions, weeks to routines, months to obligations we never questioned. We wait for the right time to speak, to act something real, and by the time we’re ready, the moment’s already gone.

Cuộc đời cũng ngắn ngủi lắm. Không chỉ tính bằng năm tháng hay con số, mà ở cách nó cứ thế trôi qua khi ta không để ý. Mới một thoáng chốc còn đang với lấy thứ gì đó, giây lát sau nó đã ở lại phía sau lưng rồi. Chúng ta để mất hàng giờ cho những xao lãng, hàng tuần cho những lệ thường, hàng tháng cho những nghĩa vụ mà ta chưa từng một lần chất vấn. Chúng ta cứ chờ đợi thời điểm thích hợp để lên tiếng, để hành động cho một điều gì đó thực sự, và đến khi ta sẵn sàng, điều đó đã trôi qua mất rồi.

Yeah, life short. It passed without return.

Ừ, đời ngắn lắm. Đi qua rồi là không quay trở lại.

Because we blink and whole seasons pass. Because people leave, and sometimes they don’t get to say goodbye. At the time I’m writing this, I’m still young — that kind of youth filled with dreams and ambition, always carrying a strange energy for everything, even when I feel exhausted. But I’ve already experienced what it’s like to watch friends my age leave this world without warning. Too many of them. Enough to make me wonder aloud if others my age go through the same thing — watching people who shared the same youth quietly vanish for all kinds of reasons. That’s how short life can be, how fragile it is. Because the laws of nature don’t care whether we’re ready or not. They’ll take life away even when we believe we’re not supposed to go just yet. We have to accept it, what else can we do?

Bởi vì chỉ chớp mắt một cái thôi là từng mùa đã trôi qua. Bởi vì người ta cứ thế ra đi, đôi khi chẳng kịp nói một lời từ biệt. Ngay lúc tôi đang viết những dòng này, tôi vẫn còn trẻ, cái tuổi trẻ đầy ắp mộng mơ và hoài bão, lúc nào cũng mang trong mình một nguồn năng lượng kỳ lạ cho mọi thứ, ngay cả khi đã kiệt sức lắm rồi. Nhưng tôi đã nếm trải cảm giác nhìn những người bạn đồng trang lứa rời khỏi thế giới này mà không một lời báo trước. Nhiều lắm. Đủ nhiều để tôi phải tự hỏi thành lời, rằng liệu những người ở độ tuổi của tôi có phải trải qua điều tương tự — nhìn những người cùng mình đi qua tuổi thanh xuân cứ thế lặng lẽ biến mất vì đủ loại lý do. Đời người ngắn ngủi là vậy, mong manh đến thế đấy. Bởi vì quy luật của tạo hóa đâu có bận tâm xem ta đã sẵn sàng hay chưa. Nó sẽ tước đi sinh mệnh ngay cả khi ta tin rằng mình chưa đến lúc phải ra đi. Phải chấp nhận thôi, chứ biết làm gì khác bây giờ?

It’s short in the way a dream ends just when it starts to feel real. Short because breaths of time don’t wait for us to be ready. Short because time doesn’t ask for permission.

Cuộc đời ngắn ngủi như một giấc mơ tan biến ngay khi vừa thấy được sự chân thực. Ngắn ngủi vì hơi thở của thời gian chẳng chờ ta sẵn sàng. Ngắn ngủi vì thời gian chẳng cần xin phép ai.

Life doesn’t shout when it moves. It just moves. Softly. Constantly. And if we’re not awake for it, it’s easy to miss. Easy to think we have more time. But there’s no warning bell. No sign that says “Now is it.” So while you’re here, do the thing. Say what you mean. Go where your heart pulls you. Love without calculating. Be as alive as you can while you still have breath in your lungs and a pulse that says yes, you’re still in the game. Because when it ends, it ends. Not dramatically, not always with a bang, but sometimes just with silence. And you’ll want to know you showed up for your own life.

Cuộc đời không gào thét lên khi nó trôi qua. Nó cứ thế mà đi. Nhẹ nhàng. Liên tục. Và nếu không tỉnh táo, ta sẽ dễ bỏ lỡ. Rất dễ để nghĩ rằng mình còn nhiều thời gian. Nhưng chẳng có hồi chuông báo trước. Chẳng có tấm biển nào đề “Đây là lúc rồi đấy”. Thế nên khi còn ở đây, hãy làm điều mình muốn làm. Nói điều mình thật sự muốn nói. Đi nơi trái tim dẫn lối. Yêu mà không tính toán thiệt hơn. Hãy sống hết mình nhất có thể khi lồng ngực vẫn còn hơi thở và nhịp đập vẫn còn vang lên âm thanh rằng, đúng, bạn vẫn đang trong cuộc chơi. Bởi vì khi nó kết thúc, là kết thúc. Không phải lúc nào cũng kịch tính, không phải lúc nào cũng vang dội, đôi khi chỉ là sự im lặng. Và bạn sẽ muốn biết rằng mình đã thực sự sống cho chính cuộc đời mình.

So sure, breathe deep. Still have to breathe. Live slow. Stretch every second.

Vậy nên cứ hít một hơi thật sâu. Vẫn phải thở đấy. Sống chậm lại. Kéo dài từng giây.

But don’t waste it. Don’t wait for the right time.

Nhưng đừng lãng phí. Đừng chờ thời điểm thích hợp.

It never comes dressed in certainty.

Cuộc đời này chẳng bao giờ có cái gì chắc chắn một cách rõ ràng cả.

No space for dreaming, so here’s to reality.

Không có chỗ cho mơ mộng, nên sống với thực tại thôi.

Whether life is short or long, we still continue to live. Right, everyone?

Dù đời dài hay ngắn, chúng ta vẫn phải tiếp tục sống. Phải không, mọi người?

And yet it moves.

Dù sao Trái Đất vẫn quay.

— Galileo Galilei

The Solar System keeps racing forward, dragging Earth along its endless voyage through the Milky Way, inside a universe expanding faster than its own age. Nothing stands still — how could we? Everything changes, and so must we, adapting heartbeat by heartbeat, breath by breath. We don’t need to act in the name of greatness. Just do it. There is no perfect time like now.

Hệ Mặt Trời vẫn không ngừng lao về phía trước, kéo Trái Đất theo hành trình vô tận băng qua Dải Ngân Hà, giữa một vũ trụ còn đang giãn nở nhanh hơn cả tuổi đời của nó. Vạn vật không đứng yên — lẽ nào ta có thể? Mọi thứ đều thay đổi, và ta cũng vậy, từng nhịp đập, từng hơi thở. Ta không cần hành động nhân danh sự vĩ đại. Chỉ cần làm thôi. Không có thời điểm hoàn hảo nào hơn là ngay bây giờ.

Is our life destiny or our choice?

Cuộc đời của chúng ta là định mệnh hay là lựa chọn?

If fate truly exists, if it has carefully mapped out our every move so we can slowly recognize and digest each lesson until death gently waves us goodbye, then still, I will never accept being dependent. I will fight, without question, until my very last breath, just so I can be free to do what I want — whether what I want changes over time, or contradicts itself entirely. Because believing in fate is one thing, letting yourself drift with the current is another. If the wind comes and caresses me, softly nudging me in some direction that life seems to suggest, I will simply respond, “I love that, I really do, now thank you, but please set me down so I can walk my own path.”

Nếu định mệnh thật sự tồn tại, và nếu nó đã cẩn thận vẽ ra từng đường đi nước bước để chúng ta từ từ nhận ra và thấm nhuần từng bài học cho đến khi cái chết nhẹ nhàng vẫy tay chào tạm biệt, thì dẫu vậy, tôi vẫn sẽ không bao giờ chấp nhận phải chịu phụ thuộc vào nó. Tôi sẽ chiến đấu, không một chút do dự, cho đến hơi thở cuối cùng, chỉ để được tự do làm điều mình muốn, dù cho cái muốn đó có thay đổi theo thời gian, hay thậm chí tự mâu thuẫn hoàn toàn với chính nó. Bởi vì tin vào số phận là một chuyện, còn buông mình trôi theo dòng nước lại là chuyện khác. Nếu ngọn gió có đến và mơn man, nhẹ nhàng lay tôi theo một hướng nào đó mà cuộc đời dường như gợi ý, tôi sẽ chỉ đáp lại rằng: “Tôi thích điều đó lắm, thật đấy, cảm ơn nhé, nhưng làm ơn hãy đặt tôi xuống để tôi có thể tự đi trên con đường của riêng mình.”

I think life is a bit like an untended garden. Weeds grow from the corners we least expect, and sometimes the most beautiful flowers bloom from dry, cracked soil we nearly walked past. We grow up within frames drawn for us, like vines told they must cling to trellises to be seen as “growing.” But I want to be a wild shrub, clinging to the edge of a cliff, needing no one to water me, no one to praise me, just knowing I am alive and that’s enough.

Tôi nghĩ cuộc đời có chút gì đó giống một khu vườn bỏ hoang. Cỏ dại mọc lên từ những góc ta ít ngờ tới nhất, và đôi khi những đóa hoa đẹp nhất lại bung nở từ mảnh đất khô cằn nứt nẻ mà ta suýt nữa đã bước qua. Chúng ta lớn lên trong những khuôn khổ được vẽ sẵn, như những dây leo được bảo rằng phải bám vào giàn thì mới được xem là “đang phát triển”. Nhưng tôi muốn là một bụi cây dại, bám mình vào vách đá cheo leo, chẳng cần ai tưới tắm, chẳng cần ai ngợi khen, chỉ cần biết mình đang sống, và thế là đủ.

Life is not always clear. Sometimes it’s just a thin strip of afternoon light cutting through a dusty window, not warm enough to hold you, but enough to make you pause for a second and feel your heart settle. I don’t believe there’s such a thing as the right path. There’s only the path you’re willing to walk. And even if your feet are scraped and your heart wavers, every step is still a feeling truly lived.

Cuộc đời không phải lúc nào cũng rõ ràng. Đôi khi nó chỉ là một vệt nắng chiều mỏng manh xuyên qua khung cửa sổ bụi bặm, chẳng đủ ấm để ôm ấp lấy ta, nhưng cũng đủ để khiến ta khựng lại một giây và cảm thấy lòng lắng lại. Tôi không tin có thứ gọi là con đường đúng đắn. Chỉ có con đường mà bạn bằng lòng bước đi. Và ngay cả khi đôi chân trầy xước và trái tim nao núng, mỗi bước chân vẫn là một cảm giác được phiêu một cách đích thực.

Sometimes we suddenly stop at a crossroads, look up at the vast sky, and wonder if the winds that brought us here were arranged by fate, or if we ourselves set sail to go there?

Thi thoảng, ta bất chợt dừng lại nơi một ngã rẽ, ngẩng đầu nhìn lên bầu trời bao la và tự hỏi, liệu ngọn gió đưa ta đến đây là do số phận sắp đặt, hay chính ta đã giương buồm để đi tới đó?

As the philosopher Epictetus once said:

Như triết gia Epictetus từng nói:

It’s not things themselves that trouble us, but our judgments about them.

Không phải bản thân sự việc khiến chúng ta phiền muộn, mà là cách chúng ta phán xét về chúng.

Whether we choose or are chosen, perhaps it all springs from how we perceive and the attitude of our soul.

Dù ta lựa chọn hay được chọn, có lẽ tất cả đều khởi nguồn từ cách ta nhìn nhận và từ thái độ của tâm hồn.

There are people who live as if they’re acting in a play written about their own lives. Sometimes they wear masks, sometimes it’s makeup layered in bright colors to hide what’s really going on inside. Other times, they don’t bother hiding at all. In the end, they’re pretty good actors, really. Living as though fate has already written the script, yet also juggling a thousand choices about who they want to become. An actor on stage has to follow the script, but there are beats when they break into their own song, unscripted, though the director may frown in disapproval. And maybe that’s what it means to be human. We shine in our own colorful lives.

Có những người sống như thể đang diễn trong một vở kịch được viết về chính cuộc đời họ. Có lúc họ đeo mặt nạ, cũng có khi lại là những lớp trang điểm rực rỡ để che đi những gì thực sự đang diễn ra bên trong. Những lúc khác, họ chẳng buồn che giấu điều gì cả. Rốt cuộc, họ thực sự là những diễn viên giỏi. Sống như thể số phận đã viết sẵn kịch bản, nhưng đồng thời vẫn xoay xở với cả ngàn lựa chọn về con người mà họ muốn trở thành. Một diễn viên trên sân khấu phải tuân theo kịch bản, nhưng có những phân cảnh họ cất lên bài ca của riêng mình, một khúc ca ngẫu hứng, dẫu cho vị đạo diễn có cau mày không hài lòng. Và có lẽ, đó chính là ý nghĩa của việc làm người. Chúng ta tỏa sáng trong cuộc đời đầy màu sắc của riêng mình.

As Shakespeare had Hamlet muse:

Như Shakespeare đã để Hamlet trầm ngâm:

“To be, or not to be, that is the question.”
(Whether ’tis nobler in the mind to suffer,
The slings and arrows of outrageous fortune,
Or to take arms against a sea of troubles
And by opposing end them.)

“Tồn tại hay không tồn tại, đó là vấn đề.”
(Nên chịu đựng trong im lặng,
Những mũi tên hòn đạn của số phận phũ phàng,
Hay là cầm vũ khí vùng lên mà chống lại với bể khổ,
Và chống lại là chấm dứt tất cả.)

— Hamlet, Act 3, Scene 1

Life isn’t entirely in the hands of fate, and it’s not fully in ours either. But everything still comes down to us, whether we truly have the power or the right or not. I exist. You exist. That alone is a miracle. Creation. The Creator. And who dares deny that the Creator is supposed to be us.

Cuộc đời không hoàn toàn nằm trong tay số phận, mà cũng chẳng hoàn toàn nằm trong tay ta. Nhưng rốt cuộc mọi chuyện vẫn quy về ta, dù ta có thực sự nắm trong tay quyền năng hay lẽ phải hay không. Tôi tồn tại. Bạn tồn tại. Chỉ riêng điều đó thôi đã là một phép màu. Sự Sáng Tạo. Đấng Sáng Tạo. Và ai dám phủ nhận rằng, Đấng Sáng Tạo ấy lại chẳng phải chính là chúng ta.

We’re all responsible for what we do. That’s the price of freedom. I raise my hand because I want to. I smile at you because I choose to. I feel shitty because I let myself. I use violence because I decide to. I closed my eyes because I really felt it. I forget I’m responsible for myself, but that doesn’t make it any less true. I used to think running away was some kind of dream. But the truth is, everything is beautiful. You just have to actually pay attention, really look, really feel. I’m serious. In the end, everything just is. A face is just a face. A man is just a man. A woman is just a woman. A universe would still function without you and me. And life? Life is just life. That’s life.

Chúng ta đều chịu trách nhiệm cho những gì mình làm. Đó là cái giá của tự do. Tôi giơ tay lên vì tôi muốn thế. Tôi mỉm cười với bạn vì tôi chọn làm vậy. Tôi cảm thấy tệ vì tôi cho phép mình như thế. Tôi dùng bạo lực vì tôi quyết định vậy. Tôi nhắm mắt lại vì tôi thực sự cảm nhận được. Tôi có thể quên rằng mình phải chịu trách nhiệm cho bản thân, nhưng điều đó không làm sự thật này bớt đúng đi chút nào. Tôi đã từng nghĩ trốn chạy là một giấc mơ nào đó. Nhưng sự thật là, mọi thứ đều đẹp đẽ. Bạn chỉ cần thực sự chú tâm, thực sự nhìn, thực sự cảm thấy điều đó. Tôi nghiêm túc đấy. Cuối cùng thì, mọi thứ chỉ đơn giản là chính nó. Một khuôn mặt chỉ là một khuôn mặt. Một người đàn ông chỉ là một người đàn ông. Một người phụ nữ chỉ là một người phụ nữ. Vũ trụ vẫn sẽ vận hành nếu không có tôi và bạn. Và cuộc sống? Cuộc sống chỉ là cuộc sống. Đó là cuộc sống.

Is the voice within and death the final form of life?

Phải chăng tiếng nói nội tâm bên trong cái chết là hình thái cuối cùng của sự sống?

They are. Because what’s more honest than the sound of your own soul echoing back at you in the stillness? And what’s freer than the moment when all weights — guilt, shame, dreams left undone — finally fall away?

Đúng là như vậy. Bởi có gì chân thật hơn tiếng vọng của chính tâm hồn mình trong tĩnh lặng? Và còn gì tự do hơn khoảnh khắc mà mọi gánh nặng — tội lỗi, hổ thẹn, những giấc mơ còn dang dở — cuối cùng đều được rũ bỏ?

We spend our lives running, building, chasing things that fade the blink we touch them. But deep down, it’s not about the finish line. It’s about whether we heard ourselves along the way. Whether we dared to stop. To burn, for a second, with something real.

Chúng ta dành cả đời để hối hả, để xây dựng, để theo đuổi những thứ tan biến ngay khi chạm vào. Nhưng sâu bên trong, câu chuyện không phải là về đích đến. Mà là trên suốt chặng đường, ta có lắng nghe chính mình không. Liệu ta có dám dừng lại? Để bùng cháy, dù chỉ trong một giây, với một điều gì đó có thực trong đời.

So freedom isn’t out there. It’s in here, in the voice we keep silencing, and the silence we fear at the end. When death comes, it doesn’t take us. It sets us down gently and whispers, “You’re done now. You lived.” Death, give this noun another place to express itself.

Vậy nên tự do không ở đâu ngoài kia cả. Nó ở ngay đây, trong tiếng nói mà ta không ngừng dập tắt, và trong khoảng lặng ta sợ hãi ở cuối con đường. Khi cái chết đến, nó không mang ta đi. Nó từ tốn đặt ta xuống và thì thầm: “Xong rồi. Ngươi đã sống.” Cái chết, hãy tìm cho danh từ này một nơi khác để nó được cất lời.

If tomorrow were the last day…

Nếu ngày mai là ngày cuối cùng…

It seems I’ve come to hold a gentler view of the saying, “Live today like it’s your last.”

Dường như tôi đã bắt đầu nhìn nhận câu nói “Hãy sống như thể hôm nay là ngày cuối cùng” bằng một con mắt dịu dàng hơn.

I used to think it was dramatic, something people said to justify reckless choices, or sudden declarations of love that disappeared by morning. It felt too loud, too desperate, like a slogan stamped on a T-shirt or whispered in self-help seminars. But now, I see it differently. More clearly.

Trước đây, tôi từng nghĩ câu nói đó thật hoa mỹ, một thứ người ta dùng để biện minh cho những lựa chọn liều lĩnh, hay những lời yêu vội vã rồi tan biến lúc sớm mai. Nó khiến tôi cảm thấy thực sự quá ồn ào, quá tuyệt vọng, như một khẩu hiệu được in trên áo phông hay được thì thầm trong những buổi hội thảo phát triển bản thân. Nhưng giờ đây, tôi đã nhìn nó khác đi. Rõ ràng hơn.

It’s not an invitation to fear the end. It’s an invitation to stop waiting for life to begin.

Đó không phải là lời mời để sợ hãi cái kết. Mà là lời mời để thôi chờ đợi cuộc sống bắt đầu.

It’s not about the rightness or wrongness of each decision. It’s about being here. Really here. In this slice of time you’ll never get back. It’s about knowing what you are doing. Saying thank you and meaning it. Looking someone in the eyes and actually seeing them. Hold your own hand when the world doesn’t.

Vấn đề không nằm ở sự đúng sai của mỗi quyết định. Mà là ở việc chúng ta ở tại đây, thực sự thấy nhau trong lát cắt thời gian sẽ không bao giờ trở lại này. Là biết rõ mình đang làm gì. Là nói lời cảm ơn một cách chân thành. Là nhìn vào mắt ai đó và thực sự thấy họ. Là tự nắm lấy tay mình khi cả thế giới ngoài kia không làm điều đó.

To live today like it’s your last isn’t to rush. It’s to slow down. To feel. To notice. To choose — again and again — what matters to you, even if it’s small. Especially if it’s small.

Sống hôm nay như thể là ngày cuối cùng không phải là vội vã. Mà là để sống chậm lại. Để cảm nhận. Để nhận ra. Để lựa chọn — hết lần này đến lần khác — điều quan trọng với mình, ngay cả khi nó nhỏ bé. Đặc biệt là khi nó nhỏ bé.

Because one day, that sunrise really won’t come. And if you knew that, truly knew it, what would you do differently?

Bởi vì một ngày nào đó, bình minh ấy thật sự sẽ không tới. Và nếu bạn biết điều đó, thực sự biết, bạn sẽ làm gì khác đi?

The answer isn’t big or poetic. Maybe it’s just: I’d still make coffee. I’d still meet my friend. I’d still listen to that old song again, just to see again what it stirs in me. And then, enough.

Câu trả lời cũng không hề to tát hay lãng mạn. Có lẽ chỉ là: Tôi vẫn sẽ pha một ly cà phê. Vẫn sẽ đi gặp những người bạn của mình. Vẫn sẽ nghe lại bản nhạc cũ ấy, chỉ để thấy lần nữa những gì nó khuấy động trong lòng. Và rồi, thế là đủ.

Live a life with no regrets…

Sống một đời không hối tiếc…

Because everything has already passed.

Bởi vì mọi thứ đã trôi qua rồi.

That is the truth we often understand too late. The past, no matter how loud or tender or cruel, cannot be touched anymore. It is already gone. It can only be remembered, carried, softened over time. Regret is just a shadow cast by memory, and living is the act of walking forward while it follows us. We don’t need to fix the past. We don’t need to erase anything. We do things for the echo, for the most part, and it’s beautiful that way. We only need to look back with calm eyes, like flipping through old photographs. Some will be blurred, some torn at the edges, some filled with smiles that didn’t last. But they are still ours. They made us.

Đó là sự thật mà chúng ta thường hiểu ra quá muộn. Quá khứ, dù ồn ào, dịu êm hay tàn nhẫn đến đâu, cũng đã là thứ không thể nào chạm tới được nữa. Nó qua rồi. Ta chỉ có thể nhớ về nó, mang theo nó, để thời gian làm nó dịu lại. Hối tiếc chỉ là cái bóng do ký ức chiếu ra, và sống là hành động bước về phía trước trong khi chiếc bóng ấy vẫn theo sau. Ta không cần phải sửa chữa quá khứ. Ta không cần phải xóa bỏ điều gì. Phần lớn thời gian, chúng ta hành động vì tiếng vọng nơi tâm hồn, và chính điều đó mới thật đẹp. Ta chỉ cần nhìn lại bằng một đôi mắt bình thản, như lật giở những tấm ảnh cũ. Sẽ có những tấm bị nhòe, có tấm rách mép, có tấm chứa đầy những nụ cười chẳng kéo dài được bao lâu. Nhưng chúng vẫn là của ta. Chúng đã làm nên ta.

A life without regret doesn’t mean a flawless life. It means a real one. A life where every choice, whether wise or foolish, became part of the story. Where fear didn’t freeze us forever. Where silence didn’t last too long. Where we allowed ourselves to want things, to fall, to get back up, and to try again.

Một cuộc đời không hối tiếc không có nghĩa là một cuộc đời hoàn hảo. Mà là một cuộc đời chân thực. Một cuộc đời nơi mỗi lựa chọn, dù khôn ngoan hay dại dột, đều góp phần viết nên câu chuyện. Nơi nỗi sợ không làm ta chôn chân mãi mãi. Nơi sự im lặng không kéo dài quá lâu. Nơi ta cho phép bản thân được ham muốn, được vấp ngã, được đứng dậy, và được thử lại lần nữa.

At the end, we won’t remember every conversation or every goal we set. We will remember the days we felt most alive. The sound of laughter spilling out under the stars. The way the air smelled just before the rain. The comfort of someone’s hand in ours. The pause between words that said more than the words themselves.

Đến cuối cùng, ta sẽ chẳng nhớ hết mọi cuộc trò chuyện hay mọi mục tiêu ta từng đặt ra. Chúng ta sẽ nhớ những ngày cảm thấy đáng sống nhất. Tiếng cười vang dưới bầu trời đầy sao. Mùi không khí trước cơn mưa. Sự ấm áp của bàn tay ai đó trong tay ta. Khoảnh lặng giữa những lời nói mà chứa đựng nhiều hơn cả những lời nói ấy.

We don’t need more time, at least to live just one life. We need more presence. We need more truth. We need more small flashes that feel like everything. And we need to stop apologizing for wanting to live a life that matters to us.

Chúng ta không cần thêm thời gian, ít nhất là để sống chỉ một cuộc đời. Điều chúng ta cần là sống một cuộc sống sâu sắc hơn, thật lòng hơn, trân trọng những tia sáng tuy nhỏ mà lại có thể soi chiếu cả thế giới. Và quan trọng, đừng mãi xin lỗi chỉ vì muốn sống một cuộc đời có ý nghĩa với chính mình.

This life, with all its peace and chaos, is already enough. And if we live it fully, even once, then that once will be more than enough.

Cuộc đời này, với tất cả bình yên và hỗn loạn của nó, vốn dĩ đã là quá đủ. Và nếu ta thực sự sống như thể ngày mai sẽ không còn, chỉ một lần thôi, thì lần ấy cũng đủ cho cả một kiếp người.